Taxi-app Uber biedt inmiddels een schat aan data om het gedrag van chauffeurs en klanten te analyseren. Wat blijkt? Flink wat Uber-chauffeurs gedragen zich niet volstrekt rationeel. 

Reageren mensen rationeel op prijsprikkels of bestaat de homo economicus simpelweg niet? Het is een vraag waar klassieke economen en zogenoemde gedragseconomen al tijden over steggelen.

Maar ook in de economie geldt het adagium: meten is weten. En dat wordt steeds makkelijker met de komst van internetbedrijven zoals taxi-app Uber.

Taxiprijzen en Uber-chauffeurs

Een onderzoeker van Uber heeft bekeken hoe het rijgedrag van chauffeurs correleert met aangeboden ritprijzen – de ritprijs kan bij Uber variëren naar gelang de drukte.

De klassieke theorie stelt dat als er veel vraag is naar taxiritjes en er relatief weinig chauffeurs zijn, de ritprijs zal stijgen. De hogere ritprijs lokt nieuwe chauffeurs, waardoor vraag en aanbod beter in evenwicht komen; het omgekeerde geldt ook.

Afwijkend gedrag

Maar hoe werkt dan in de praktijk? Over het algemeen is het inderdaad zo dat chauffeurs niet geneigd zijn om massaal de auto aan de kant te laten staan als de aangeboden ritprijzen relatief hoog zijn, zo schetst de New York Times in een artikel over het Uber-onderzoek.

Er blijkt echter een significante minderheid onder de Uber-chauffeurs te zijn die zich niet volgens de klassieke prikkels gedraagt. Deze chauffeurs lijken te werken met een vast inkomensdoel voor ogen.

Zodra de chauffeurs  in een bepaalde periode in de buurt van dat inkomensdoel komen, verandert het gedrag: als de ritprijzen relatief hoog zijn, haken deze chauffeurs toch af als het inkomensdoel is bereikt; of ze rijden bij lage ritprijzen juist langer door om het inkomensdoel binnen de gestelde periode te halen.

Een punt voor gedragseconomen, zou je denken. Mensen kijken verder dan de acute prijsprikkel.

Maar uit het Uber-onderzoek blijkt ook dat er een leereffect is. Hoe meer ervaring Uber-chauffeurs hebben, des te meer ze zich  richten op optimale momenten om zo veel mogelijk te verdienen. De routinier gedraag zich dus in toenemende mate als een klassieke homo economicus.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl